تاثیر افسردگی بارداری و استرس بر جنین از شایع ترین عارضه های دوران بارداری هستند و با خطرات شدید سلامتی هم برای مادر و هم برای جنین همراه می باشند.

بر اساس جدیدترین مطالعات منتشر شده در روانپزشکی بیولوژیکی، نشانه های افسردگی در زنان در حین و پس از بارداری با کاهش ضخامت کرتکس (لایه بیرونی مغز و مسئول تفکر و رفتار پیچیده) در کودکان سنین پیش دبستانی ارتباط دارد. یافته ها نشان می دهند که روحیه مادران ممکن است بر رشد مغز کودکان در مراحل مهم زندگی تأثیرگذار باشد و تاثیر افسردگی بارداری و استرس بر جنین داشته باشد.

دلیل تغییرات خلق و خو در بارداری
خستگی: در دوران بارداری، زنان به راحتی خسته می شوند. کمبود خواب و انرژی می تواند به مرور تاثیر افسردگی بارداری و استرس بر جنین بگذارد.
تغییرات هورمونی: استروژن و پروژسترون و سایر سطوح هورمونی که در طول بارداری تغییر می‌کنند می‌تواند بر انتقال‌دهنده‌های عصبی تأثیر بگذارند و احساس مادر را تغییر دهند.
استرس: بارداری ممکن است لایه دیگری از استرس را اضافه کند. نگرانی مداوم در مورد کودک یا اینکه والدین خوبی هستند می تواند باعث تغییرات خلق و خو شود، بنابراین کاهش استرس باعث تاثیر افسردگی بارداری و استرس بر جنین می شود.

بر اساس نظر جان کریستال، سردبیر ژورنال روانپزشکی بیولوژیکی: «مادران عموماً حاضرند هر کاری انجام دهند تا شانس زاد و ولد را به عنوان بهترین فرصت برای موفقیت در زندگی داشته باشند.» این مطالعه جدید اکنون نشان می دهد کار دیگری که ممکن است قادر به انجام دادن آن باشند، اطمینان یافتن از بهبودی افسردگی شان می باشد.

هجده درصد از زنانی که دارای افسردگی حین بارداری و هم تحت مراقبت های پزشکی در اندکی قبل و پس از زایمان و هم افسردگی پس از زایمان می باشند، تاثیر افسردگی بارداری و استرس بر جنین را مشاهده خواهند کرد.

زنان باردار ممکن است تاثیر افسردگی بارداری و استرس بر جنین را مانند موارد زیر تجربه کنند:

اختلال دوقطبی
اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
اختلال وسواس اجباری (OCD)
حملات پانیک
اختلالات خوردن
وسواس
تاثیر افسردگی در دوران بارداری
در زمینه تاثیر افسردگی بارداری و استرس بر جنین بیشتر بخوانید:

افسردگی دوران بارداری و آسیب روانی کودک

این مطالعه انجام شده جدید توسط کاترین لبیبل از دانشگاه گالگرای آلبرتا، اولین گزارش در زمینۀ ارتباط افسردگی مادران و نابهنجاری ساختار مغزفرزندان در دوران کودکی است. محققان ۵۲ زن مشکوک به علایم افسردگی در هر سه دوره از بارداری و چند ماه پس از تولد کودک را غربال کردند. از میان زنان مشکوک به افسردگی، برخی بدون هیچ گونه علایم یا دارای علائم ناچیز و برخی دیگر تمام معیارهای غربال گری را داشتند. محققان در ۲ یا ۵ ماهگی کودکان برای سنجش ساختار مغزی آن ها از MRI استفاده کردند.

زنان دارای علایم افسردگی بیشتر امکان داشت که کودکانی دارای نواحی گیجگاهی و قدامی نازک تر به عنوان مناطق قشری مسئول در فعالیت های بازداری و کنترل توجه داشته باشند. همچنین، محققان دریافتند که بین علائم استرس زا و مادۀ سفید غیرطبیعی در ناحیه قدامی و مجراهای فیبری متصل کننده مناطق مذکور با دیگر نواحی مغز ارتباط وجود دارد.

برای ارتقای مهارت توجه در مغز کودکان، بسته توانبخشی توجه و مهارت های شناختی در مرکز مشاوره ستاره ایرانیان به صورت اختصاصی تهیه شده و با کمک آن می توانید توجه و تمرکز، حافظه و توانمندی های شناختی فرزند خود را افزایش دهید.

یکی از جنبه های نرمال رشد مغز طی سال های کودکی اولیه، ضخامت قشری است؛ همانطور که لیبل اذعان دارد؛ یافته ها نشان می دهند مغز کودکانی که مادرانشان دارای علائم افسردگی بیشتری هستند ممکن است زودتر از موعد مقرر رشد کند.

نابهنجاری های موجود ساختار مغز در طی دوره های مهم رشد اغلب با پیامدهایی منفی مانند اختلالات یادگیری و اختلالات رفتاری ارتباط داشته است. همچنین، نابهنجاری های ساختار مغز مشخص شده در این مطالعه منعکس کننده نابهنجاری های یافت شده در کودکان مبتلا به افسردگی یا مستعد ابتلاء می باشد؛ ضمن اینکه نشان می دهد این تغییرات ممکن است به دلیل آن باشد که فرزندان مادران مبتلا به افسردگی قبل و پس از زایمان در مراحل بعدی زندگی شان نسبت به افسردگی آسیب پذیرتر هستند.

اگرچه، مکانیسم زیربنایی این ارتباط مشخص نیست اما، یافته های آن ممکن است حاوی اطلاعاتی برای کاهش خطرهای رشد غیرعادی مغز در کودکان باشد. براساس نظر لیبل، یافته های این مطالعه برای برجسته کردن اهمیت نظارت و حمایت سلامت روانی مادران نه تنها در دوران پس از زایمان بلکه در دوران بارداری مهم می باشد.

چه چیزی باعث افسردگی دوران بارداری می شود
تاثیر افسردگی بارداری و استرس بر جنین می تواند ناشی از عدم تعادل هورمونی باشد. البته بعید است که این تنها دلیل باشد. موارد دیگری که باعث افسردگی دوران بارداری می شود شامل موارد زیر می باشد:

سقط جنین قبلی
تجربه سخت زایمان
سابقه افسردگی
شرایط زندگی استرس زا
خشونت خانگی. حدود ۱ از هر ۳ زن در دوران بارداری تحت تاثیر آزار خانگی قرار می گیرند. این ممکن است برای اولین بار در بارداری اتفاق بیفتد یا در دوران بارداری و پس از تولد بدتر شود.
بارداری ناخواسته
تجربیات دشوار دوران کودکی
اعتماد به نفس ضعیف

منبع:کانون مشاوران ایران-تاثیر افسردگی بارداری و استرس بر جنین